آیا می‌دانستید انتخاب نوع ترخیص کالا هزینه‌های واردات و صادرات شما را به‌شدت کاهش می‌دهد؟ در دنیای تجارت بین‌المللی، آشنایی با مفاهیم پایه‌ای همچون ترخیص قطعی و موقت کالا برای هر بازرگان، واردکننده یا صادرکننده‌ای ضروری است. در این مقاله از وب‌سایت ترخیص بار به‌طور جامع تفاوت‌ها، مزایا، شرایط و مراحل این دو نوع ترخیص را بررسی می‌کنیم.
تعریف ترخیص کالا در گمرک
ترخیص کالا به معنای انجام فرآیندهای قانونی، اداری و مالی برای ورود یا خروج کالا از کشور است. این فرآیند با ارائه مدارک به گمرک، پرداخت حقوق گمرکی و دریافت مجوزها انجام می‌شود. بسته به هدف واردات یا صادرات، ترخیص کالا به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: ترخیص قطعی و ترخیص موقت.
ترخیص قطعی کالا چیست؟
ترخیص قطعی زمانی انجام می‌شود که کالا برای مصرف یا فروش در کشور وارد شده یا برای همیشه از کشور خارج می‌شود. در این روش، مالک کالا باید تمام حقوق گمرکی، سود بازرگانی و مالیات بر ارزش افزوده را به‌صورت کامل پرداخت کند. این نوع ترخیص بیشتر در واردات کالاهای مصرفی و تجاری کاربرد دارد.
ترخیص موقت کالا چیست؟
در ترخیص موقت، کالا به‌صورت موقتی وارد یا خارج می‌شود و هدف از این نوع ترخیص، نگهداری کالا در کشور برای مدت معین است. کالاهایی که برای نمایشگاه‌ها، پروژه‌های تحقیقاتی یا استفاده محدود زمانی وارد می‌شوند، معمولاً تحت ترخیص قطعی و موقت کالا قرار می‌گیرند. در این روش، حقوق گمرکی به‌صورت کامل پرداخت نمی‌شود یا با تعهد قابل برگشت پرداخت می‌شود.
تفاوت در هدف واردات یا صادرات
مهم‌ترین تفاوت ترخیص قطعی و موقت کالا در هدف نهایی واردات یا صادرات است. اگر هدف، مصرف دائمی در داخل کشور باشد، ترخیص قطعی مناسب است اما اگر کالا برای بازگشت به کشور مبدا یا خروج از کشور طی مدت محدود وارد می‌شود، ترخیص موقت انتخاب بهتری است.
تفاوت در هزینه‌های گمرکی ترخیص قطعی و موقت کالا
در ترخیص قطعی، حقوق گمرکی، عوارض و مالیات‌ها به‌صورت کامل اخذ می‌شود. ولی در ترخیص موقت، بسته به شرایط، هزینه‌ها کاهش یافته یا دریافت نمی‌شود. این موضوع یکی از مزیت‌های مهم آزادسازی قطعی و موقت کالا برای تجار و شرکت‌ها محسوب می‌شود.
مدت زمان نگهداری کالا
در ترخیص قطعی، کالا می‌تواند برای مدت نامحدود در کشور باقی بماند اما در ترخیص موقت، مدت زمان نگهداری کالا محدود بوده و معمولاً بین ۳ تا ۶ ماه تعیین می‌شود. این مدت قابل تمدید است اما نیاز به اخذ مجوز از گمرک دارد.
نیاز به ضمانت‌نامه بانکی در ترخیص قطعی و موقت کالا
در فرآیند ترخیص موقت، گمرک معمولاً از صاحب کالا ضمانت‌نامه بانکی یا تعهدنامه معتبر می‌خواهد. این ضمانت‌نامه برای اطمینان از خروج کالا از کشور در موعد مقرر است. ولی در ترخیص قطعی، این ضمانت لازم نیست؛ چون کالا برای همیشه در کشور باقی می‌ماند.
موارد کاربرد ترخیص موقت
ترخیص موقت برای موارد خاص مثل نمایشگاه‌ها، ماشین‌آلات پروژه‌ای، تجهیزات تحقیقاتی و نمونه کالا کاربرد دارد. این نوع ترخیص برای افرادی که موقتاً نیاز به استفاده از کالا دارند، گزینه مناسبی است. شناخت این کاربردها، تصمیم‌گیری درباره ترخیص قطعی و موقت کالا را ساده‌تر می‌کند.
موارد کاربرد ترخیص قطعی
کالاهای وارداتی که برای فروش یا مصرف دائمی در بازار ایران در نظر گرفته می‌شوند، از طریق ترخیص قطعی وارد کشور می‌شوند. این نوع ترخیص برای واردکنندگانی که به‌دنبال فروش مستقیم در بازار هستند، توصیه می‌شود.
مدارک مورد نیاز در هر دو روش
برای هر دو نوع ترخیص، مدارک اصلی مانند بارنامه، فاکتور، گواهی مبدا، ثبت سفارش و اظهارنامه گمرکی الزامی است اما در ترخیص موقت، ارائه ضمانت‌نامه و برنامه زمان‌بندی برای بازگشت کالا نیز ضروری است.
فرآیند ترخیص موقت به چه صورت است؟
ابتدا کالا وارد گمرک می‌شود و اظهارنامه تنظیم می‌گردد. سپس ضمانت‌نامه بانکی ارائه شده و مدارک بررسی می‌شود. در صورت تأیید، کالا با مجوز ترخیص موقت وارد کشور می‌شود. پس از پایان زمان مقرر، کالا باید از کشور خارج شود تا ضمانت‌نامه آزاد شود.
ریسک‌های مرتبط با ترخیص موقت
در صورت عدم خروج کالا در زمان تعیین‌شده، گمرک ضمانت‌نامه را ضبط کرده و جریمه مالی اعمال می‌کند. همچنین، در برخی موارد، ترخیص موقت به دلیل شرایط سیاسی یا محدودیت‌های بین‌المللی لغو یا دچار اختلال می‌شود. آگاهی از ریسک‌های ترخیص قطعی و موقت کالا برای پیشگیری از مشکلات ضروری است.
چه زمانی ترخیص موقت بهتر است؟
در شرایطی که کالایی برای رویداد خاص یا استفاده کوتاه‌مدت نیاز است، ترخیص موقت اقتصادی‌تر و منطقی‌تر خواهد بود. به‌عنوان مثال، شرکت‌های پیمانکاری بین‌المللی که تجهیزات پروژه‌ای وارد می‌کنند، اغلب از این روش استفاده می‌کنند.
ترخیص قطعی از نظر سادگی فرآیند، پایداری مالکیت و نبود محدودیت زمانی برتر است. شرکت‌ها برای واردات دائمی و سرمایه‌گذاری بلندمدت این روش را ترجیح می‌دهند.
تبدیل ترخیص موقت به قطعی
در برخی موارد خاص، صاحب کالا می‌تواند در طول مدت مقرر درخواست تبدیل ترخیص موقت به قطعی دهد. در این صورت، باید تمامی حقوق گمرکی و مالیات‌ها را پرداخت کند و فرآیند اصلاح اظهارنامه انجام شود.
نقش کارشناسان گمرکی در انتخاب روش ترخیص
کارشناسان گمرکی با بررسی ماهیت کالا، هدف واردات و مدارک همراه، بهترین نوع ترخیص را پیشنهاد می‌دهند. مشاوره دقیق در این مرحله، از بروز هزینه‌های اضافه و مشکلات قانونی جلوگیری می‌کند.
شرکت‌هایی که با واردات و صادرات سر و کار دارند، باید دقیقاً تفاوت بین ترخیص قطعی و موقت کالا را بشناسند. این شناخت، تصمیم‌گیری را بهینه کرده و باعث کاهش هزینه‌ها و ریسک‌های تجاری می‌شود. اگر با این موارد آشنایی کاملی ندارید، با مشاورین ما تماس بگیرید.
قوانین و مقررات مرتبط
قوانین مربوط به ترخیص قطعی و موقت کالا در آیین‌نامه اجرایی قانون امور گمرکی ایران درج شده‌اند. آشنایی با این قوانین برای رعایت الزامات قانونی و جلوگیری از مشکلات حقوقی ضروری است.
نقش فناوری در تسهیل فرآیند ترخیص کالا
با پیشرفت سامانه‌های الکترونیکی، فرآیندهای مربوط به آزادسازی قطعی و موقت کالا ساده‌تر و سریع‌تر شده‌اند. استفاده از سامانه جامع امور گمرکی به واردکنندگان کمک می‌کند تا بدون مراجعه حضوری، مراحل ثبت و پیگیری را انجام دهند.
اهمیت مستندسازی دقیق در ترخیص موقت
در ترخیص موقت، ثبت دقیق زمان ورود، مقصد مصرف و زمان خروج کالا بسیار حیاتی است. در صورت نبود مستندات دقیق، گمرک می‌تواند کالا را ضبط یا مشمول جرایم سنگین کند. رعایت این نکات ریسک ترخیص موقت را به حداقل می‌رساند.
مطلب آخر
ترخیص قطعی معمولاً برای واردات دائمی کالا به منظور مصرف یا فروش استفاده می‌شود، در حالی که ترخیص موقت بیشتر برای مواردی نظیر نمایشگاه‌ها، تعمیرات یا پردازش موقت انجام می‌گیرد. با شناخت درست از ترخیص قطعی و موقت کالا، تصمیم هوشمندانه‌تری بگیرید و مسیر تجارت خود را هموارتر کنید.